Aktualności

Sprawcy zbrodni wołyńskiej to Organizacja Ukraińskich Nacjonalistów – frakcja Stepana Bandery, podporządkowana jej Ukraińska Powstańcza Armia oraz ludność ukraińska uczestnicząca w mordach swoich polskich sąsiadów. OUN-UPA nazywała swoje działania antypolską akcją.
Pierwszy masowy mord na ludności polskiej na Wołyniu został dokonany 9 lutego 1943 r. przez oddział UPA, który zamordował 173 Polaków we wsi Parośla w powiecie sarneńskim. Zbrodnie na Polakach dokonywane były niejednokrotnie z niebywałym okrucieństwem - palono żywcem, wrzucano do studni, używano siekier, młotków i wideł, wymyślnie torturowano ofiary przed śmiercią, a także gwałcono kobiety. Jednym z najbardziej dramatycznych wydarzeń związanych z „rzezią wołyńską” była tzw. „krwawa niedziela”. 11 lipca 1943 r. bojownicy UPA zaatakowali jednocześnie 99 miejscowości zamieszkiwanych przez Polaków. Wykorzystano fakt gromadzenia się w niedzielę ludzi w kościołach. Zginęło wówczas ok. 10 - 11 tysięcy Polaków.
UPA atakowała bazy samoobrony polskiej na Wołyniu, w których chroniła się ludność, m.in. Przebraże, w którym uratowało się ok. 10 tys. Polaków. Tylko część baz samoobrony przetrwała. Polacy szukali ratunku, uciekając do miast i miasteczek kontrolowanych przez wojsko niemieckie. Wielu z nich zostało wywiezionych na roboty przymusowe do Niemiec.
Z rąk nacjonalistów ukraińskich ginęły także rodziny polsko-ukraińskie, Ukraińcy odmawiający wzięcia udziału w zbrodniczej akcji oraz ratujący Polaków. Kresowa Księga Sprawiedliwych (wyd. IPN) podaje, że Ukraińcy uratowali 2527 Polaków. Za tę pomoc 384 Ukraińców zapłaciło życiem. Zbrodnia wołyńska spowodowała polski odwet, w wyniku którego zginęło ok 10-12 tys. Ukraińców, w tym 3-5 tys. na Wołyniu i w Galicji Wschodniej.
W dniach 27–28 czerwca 2013 r. odbyła się w Warszawie międzynarodowa konferencja naukowa pt. „Zbrodnia wołyńska – historia, pamięć, edukacja. W przededniu 70. rocznicy”, której organizatorem był IPN, a patronat objął prezydent Bronisław Komorowski. Myślą przewodnią panelu stała się konieczność dialogu i wspólnego dochodzenia do prawdy. Polscy badacze są zgodni, że do zbrodni doprowadziła ideologia OUN, część historyków z Ukrainy łączy natomiast rzeź Polaków z nieprzychylną Ukraińcom przedwojenną polityką państwa polskiego. Na Ukrainie zbrodnia wołyńska nadal jest tematem tabu.
Według sondażu OBOP w chwili obecnej 49% Polaków nie wie nic o ludobójstwie nacjonalistów ukraińskich w latach II wojny światowej, 17% „coś słyszało, ale dokładnie nie wie, o co chodzi”, 20% „wie, ale mało” a tylko 14% „wie dużo”.

Oprac. Dorota Borowiec (na podstawie materiałów dostępnych na stronach pl.wikipedia.org; ipn.gov.pl; gazetaprawna.pl)
 

zdjęcia